Diāna et Actaeōn retells the story of Actaeon’s transformation into a deer for his crime of seeing Diana nude and bathing. Diana describes the people in her family and relates how she hates men (fufae!). Instead, animals, hunting, and the woods delight her. She also reveals a secret to the reader: her favorite place is a river in the woods where she likes to bathe. Alas, her secret place is discovered with disastrous and deadly results.
We introduced this story with a dictatio that summarizes the first section of the story before Actaeon stumbles into the plot. Before reading the first part of the story in its entirety, we also provided a shortened version of the story as a next step toward reading the full story. Students also wrote a prediction in Latin about what would happen next. Some of our students were very familiar with the myth, some less so. Regardless, our students wrote wonderful predictions to what happened next. Some even wrote a happier ending for poor Actaeon.
The second part of Diāna et Actaeōn is a little shorter. Beyond the reading comprehension questions we typically give our students, I also projected the story. I asked comprehension questions in Latin and drew the second part of the story and labeled it on the whiteboard. (For Diana being nude, I drew a box around her body and wrote censored on it, much to the delight of my students). If you’re comfortable breaking out of Latin, the discussion question of whether Actaeon deserves his fate had our students fired up.
Our students read this story after reading Bacchus et Acoetes. Words in bold were glossed for our students. You may also consider glossing sequeris and sequuntur because our students weren’t used to seeing and recognizing these forms.
Diāna et Actaeōn
Nōmen mihi est Diāna. Māter mea est Latōna, et pater meus est Iuppiter, quī est rēx deōrum et deārum. In meā familiā, ego habeō frātrem quī est Apollō. Frāter meus Apollō est deus mūsicae. Ego amō meum frātrem, sed meī parentēs malī sunt! Ego numquam volō habēre coniugem! Fufae!
Ego nōlō habēre coniugem quia animālia mē dēlectant. Ego numquam amō virōs! Ego numquam amō deōs! Ego sum dea vēnātiōnis quia ego semper animālia in silvā sequor. Ego possum sequī et capere multa animālia in silvā!
Et, sssst! Ego habeō sēcrētum locum quī mē dēlectat! Locus est pulcher, et in locō sēcrētō, est flūmen. Ubicumque ego nōlō sequī animālia, ego saepe eō ad locum sēcrētum causā flūminis. Flūmen bonum est! Flūmen aquam bonam habet. Nymphae saepe mē ad locum sēcrētum sequuntur quia nymphae mē in flūmine lavant.
Ōlim, ego eō ad flūmen quia ego volō lavāre in flūmine.
“Tūne sequeris animālia, dea Diāna?” prīma nympha mē rogat.
“Ego nōlō sequī animālia, sed ego volō esse in flūmine. Ego volō in flūmine lavāre,” ego respondeō.
“Tū dēbēs sequī virōs, nōn animālia,” rīdet secunda nympha.
Ego īrāscor secundae nymphae et clāmō, “Virī nōn mē dēlectant! Tū scīs hoc!”
“Hahahae,” secunda nympha rīdet. “Ego sciō virōs tē nōn dēlectāre, sed virī mē dēlectant! Causā amōris, virī et deī saepe mē dēlectant!”
“Vah! Causā amōris, multae fēminae et multī virī saepe sunt stultī!” ego clāmō.
Ego nunc sum nūda in flūmine quia ego mē lavāre volō. Nymphae mē lavant quia ego sum dea. Secunda nympha rīdet, sed nōn respondet. Secunda nympha est stulta! Secunda nympha virōs et deōs amat! Fufae!
Subitō, ego audiō multōs canēs.
“Vōsne audītis canēs?” ego rogō nymphās.
“Nōs canēs audīmus,” nymphae respondent.
Ego nōn timeō canēs quia ego sum dea vēnātiōnis. Canēs dēbent timēre mē quia ego sum dea! Ego sequor animālia in silvā, et canēs animālia in silvā saepe sequuntur. Virī saepe canēs sequuntur quia virī volunt edere animālia.
Subitō, ego audiō… sonum. Nōn est canis. Nōn est nympha. Nymphae meae etiam sonum audiunt. Ego sum nūda in flūmine, et nymphae meae mē in flūmine lavant!
“Quid est?” Ego rogō nymphās, sed nymphae nesciunt.
“Salvē? Quid es tū?” Ego dīcō. Ego putō animal esse in silvā. Animal vult bibere aquam in flūmine.
Subitō, ego nōn videō animal, sed ego videō virum! Et, quid est hoc?! Vir mē spectat! Ego sum nūda! Et malus vir mē spectat! Ego sum dea! Ego numquam amō mortālēs virōs! Virī sunt stultī! VIR ADHŪC MĒ SPECTAT!
“AIĒĒĒ!” ego clāmō.
“AIĒĒĒ!” omnēs nymphae etiam clāmant.
“AIĒĒĒ!” nōs clāmāmus.
“Em,” dīcit Actaeōn.
Mortālēs virī sunt stultī! Ego putō. Vir est malus! Vir nōn dēbet esse vir! Vir dēbet esse animal! Ego videō canēs Actaeonis. Stultus vir dēbet esse cervus! Canēs Actaeonis dēbent sequī virum! Fēminae et virī cervōs edunt, et pater Actaeonis dēbet edere Actaeonem! Vah! Ego īrātissimē mē habeō!
Ego pulsō Actaeonem multā aquā flūminis, et subitō, ego faciō Actaeonem cervum!
Ego rīdeō, “Hahahae! Tū numquam dēbēs vidēre deam nūdam! Et nunc tū es cervus!”
Actaeōn ille Cervus nōn rīdet. Est cervus! Cervī nōn possunt rīdēre! Actaeōn ille Cervus tussit, et nunc omnēs canēs Actaeonis cervum vident, nōn virum vident. Canēs cervum spectant et spectant. Cervus canēs spectat, et cervus canēs timet.
“Tū dēbēs celeriter īre,” ego dīcō, “quia canēs tuī volunt edere tē! Et nunc, quia tū es cervus, canēs tuī possunt edere tē!”
Actaeōn ille Cervus subitō ambulat, sed nōn ambulat bene. (Cervus habet quattuor crūra, sed vir habet duo crūra! Actaeōn ille Cervus nescit ambulāre bene!) Canēs Actaeonis cervum in silvam sequuntur.
Quia ego sum dea vēnātiōnis, ego sciō canēs captūrōs esse cervum. Ego audiō in silvā multa! Ego nōn videō multa; ego tamen audiō multa. Canēs cervum sequuntur, et canēs cervum edunt. Hahahahae!
Ego numquam virōs amō, et Actaeōn erat stultus vir! Ego numquam volō habēre coniugem. Fufae! Virī et deī numquam dēbent vidēre mē nūdam! Locus pulcher, ubi flūmen bonum est, sēcrētum meum est. Stultī mortālēs virī nōn dēbent vidēre locum pulchrum et flūmen bonum. Est sēcrētum meum. Ego possum interficere omnēs virōs quī vident meum sēcrētum locum!
“Nymphae!” Ego clāmō. “Revēnīte et mē in flūmine lavāte!”
